Czas jazdy kierowcy to kluczowy element regulowany przez rozporządzenie (WE) nr 561/2006, które określa maksymalne dzienne, tygodniowe i dwutygodniowe limity prowadzenia pojazdu, a także obowiązkowe przerwy i odpoczynki. Kierowca zawodowy może prowadzić pojazd maksymalnie 9 godzin dziennie (z możliwością wydłużenia do 10 godzin dwa razy w tygodniu), 56 godzin tygodniowo oraz 90 godzin w ciągu dwóch kolejnych tygodni. Przepisy przewidują też wyjątki – np. w drodze do bazy firmy lub miejsca zamieszkania – jednak każde odstępstwo wymaga udokumentowania i rekompensaty odpoczynkiem. Znajomość tych zasad to nie tylko kwestia uniknięcia kar, ale przede wszystkim bezpieczeństwa, zdrowia kierowcy i reputacji firmy transportowej.
Dlaczego przestrzeganie czasu pracy kierowcy jest tak istotne?
Bezpieczeństwo na drogach w dużej mierze zależy od tego, czy kierowcy zawodowi przestrzegają przepisów dotyczących czasu jazdy, przerw i odpoczynków. W Unii Europejskiej zasady te zostały szczegółowo określone w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006, które ma na celu ochronę zdrowia kierowców, zapewnienie uczciwej konkurencji w transporcie oraz zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dokument ten precyzuje m.in., ile maksymalnie godzin można prowadzić pojazd w ciągu dnia, tygodnia czy dwóch kolejnych tygodni, a także kiedy należy zrobić obowiązkową przerwę.
Podstawowe limity czasu jazdy kierowcy
W artykule 6 rozporządzenia 561/2006 jasno określono, ile godzin kierowca może spędzić za kierownicą:
1. Dzienny czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 9 godzin.
Jednakże dzienny czas prowadzenia pojazdu może zostać przedłużony do nie więcej niż 10 godzin nie częściej niż dwa razy w tygodniu.
2. Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 56 godzin i nie może skutkować przekroczeniem maksymalnego tygodniowego czasu pracy ustalonego w dyrektywie 2002/15/WE.
3. Łączny czas prowadzenia pojazdu w ciągu dwóch kolejnych tygodni nie może przekroczyć 90 godzin.
4. Dzienny i tygodniowy czas prowadzenia pojazdu obejmuje cały czas prowadzenia pojazdu na terytorium Wspólnoty lub państwa trzeciego.
Wyjątki i wydłużenie czasu prowadzenia pojazdu
Przy dwukrotnym wydłużeniu czasu jazdy w tygodniu należy pamiętać o definicji samego tygodnia, które znajduje się w rozdziale 4 rozporządzenia 561:
i) „tydzień” oznacza okres od godz. 00.00 w poniedziałek do godz. 24.00 w niedzielę;
Za sprawą Pakietu Mobilności do artykułu 12 rozporządzenia 561 dodano dwa możliwe wydłużenia powyższego czasu jazdy wynikającego z artykułu 6. Treść artykułu 12:
Pod warunkiem że nie zagraża to bezpieczeństwu drogowemu oraz umożliwia osiągnięcie przez pojazd odpowiedniego miejsca postoju, kierowca może odstąpić od przepisów art. 6-9 w zakresie niezbędnym dla zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu lub ładunku. Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce urządzenia rejestrującego lub na wydruku z urządzenia rejestrującego, albo na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca pozwalającego na postój.
Pod warunkiem że nie zagraża to bezpieczeństwu ruchu drogowego, w wyjątkowych okolicznościach kierowca może także odstąpić od art. 6 ust. 1 i 2 oraz art. 8 ust. 2, przekraczając dzienny i tygodniowy czas prowadzenia pojazdu o maksymalnie jedną godzinę, aby dotrzeć do centrum operacyjnego pracodawcy lub swojego miejsca zamieszkania w celu wykorzystania tygodniowego okresu odpoczynku.
Na tych samych warunkach kierowca może przekroczyć dzienny i tygodniowy czas prowadzenia pojazdu o maksymalnie dwie godziny, pod warunkiem że wykorzystał on przerwę trwającą nieprzerwanie 30 minut bezpośrednio przed tym dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu niezbędnym, aby dotrzeć do centrum operacyjnego pracodawcy lub swojego miejsca zamieszkania w celu wykorzystania regularnego tygodniowego okresu odpoczynku.
Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce urządzenia rejestrującego, na wydruku z urządzenia rejestrującego lub na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca docelowego, lub odpowiedniego miejsca postoju.
Każdy wydłużony okres pracy musi być kompensowany równoważnym okresem odpoczynku wykorzystywanym jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia następującego po danym tygodniu.
Podsumowując, zatem dopuszczalne są wydłużenia:
- o 1 godzinę – w celu rozpoczęcia odpoczynku tygodniowego (regularnego lub skróconego),
- o 2 godziny – pod warunkiem że kierowca odbył przerwę trwającą 30 minut bezpośrednio przed wydłużeniem i korzysta z regularnego tygodniowego odpoczynku (45 godzin).
W przypadku wydłużenia o 1 godzinę ustawodawca pozwala na skorzystanie zarówno ze skróconego tygodniowego odpoczynku, jak i z regularnego tygodniowego odpoczynku po dotarciu do celu (centrum operacyjne pracodawcy lub swoje miejsce zamieszkania). Natomiast, gdy skorzystamy z dwugodzinnego wydłużenia, jedynym wymaganym odpoczynkiem jest regularny tygodniowy odpoczynek, czyli 45 godzin przerwy od pracy dla kierowcy, który z odstępstwa skorzystał.
Każde wydłużenie czasu jazdy musi być odpowiednio udokumentowane (np. na wydruku z tachografu cyfrowego lub karcie kierowcy) i zrekompensowane równoważnym odpoczynkiem. Tego rodzaju odstępstwa nie mogą jednak zagrażać bezpieczeństwu osób i muszą być zgodne z obowiązującymi pracownika normami prawa pracy oraz regulaminem pracy.
Link do pełnej treści rozporządzenia 561:
Więcej o zasadach i konsekwencjach przedłużenia czasu prowadzenia pojazdu przeczytasz tutaj: Przedłużenie czasu prowadzenia pojazdu – co to jest i jakie ma konsekwencje?
Czas pracy kierowców a obowiązki pracodawcy
W praktyce wykonywania przewozu drogowego obowiązki pracodawcy nie kończą się wyłącznie na monitorowaniu godzin jazdy. Obejmują także:
- kontrolę rozkładu czasu pracy i jego zgodności z regulaminem pracy,
- zapewnienie kierowcom odpowiednich warunków do odpoczynku dobowego i tygodniowego,
- gromadzenie dokumentów potwierdzających czas pracy kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy,
- organizację zadań służbowych zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy i przeciętnie pięciodniowym tygodniem pracy.
Brak przestrzegania tych zasad może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi i finansowymi dla przedsiębiorstwa.
Podsumowanie
Czas jazdy kierowcy według rozporządzenia 561/2006 to maksymalnie 9 godzin dziennie, 56 godzin tygodniowo i 90 godzin w ciągu dwóch tygodni. W wyjątkowych sytuacjach przepisy dopuszczają wydłużenie jazdy o 1–2 godziny, jednak każde odstępstwo wymaga odpowiedniej dokumentacji i rekompensaty w postaci odpoczynku.
Przestrzeganie limitów czasu jazdy, przerw i odpoczynków określonych w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 to obowiązek każdego kierowcy zawodowego i pracodawcy w branży transportowej. To nie tylko kwestia unikania kar finansowych, ale przede wszystkim dbania o bezpieczeństwo na drogach i o zdrowie osób wykonujących przewozy. Świadomość obowiązujących przepisów oraz umiejętność ich prawidłowego stosowania w praktyce pozwala uniknąć kosztownych błędów i budować dobrą reputację firmy. W transporcie drogowym liczy się nie tylko punktualność, ale również przestrzeganie zasad, które sprawiają, że podróż jest bezpieczna dla wszystkich uczestników ruchu.
Sprawdź, jakie sankcje grożą przewoźnikom w 2025 roku: Nowy taryfikator kar w transporcie 2025
FAQ – Kluczowe pytania i odpowiedzi w tym artykule
1. Ile wynosi dzienny czas pracy kierowcy zawodowego?
Dzienny czas pracy kierowcy zgodnie z rozporządzeniem 561/2006 to maksymalnie 9 godzin prowadzenia pojazdu, z możliwością wydłużenia do 10 godzin dwa razy w tygodniu.
2. Jaki jest tygodniowy czas prowadzenia pojazdu?
Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 56 godzin, a łączny czas w dwóch kolejnych tygodniach wynosi maksymalnie 90 godzin.
3. Czy można wydłużyć czas jazdy kierowcy?
Tak, przepisy dopuszczają wydłużenie czasu jazdy o 1 lub 2 godziny w wyjątkowych okolicznościach – np. w celu dotarcia do centrum operacyjnego pracodawcy lub miejsca zamieszkania w celu rozpoczęcia tygodniowego odpoczynku.
4. Jakie przerwy i odpoczynki musi mieć kierowca?
Kierowca ma obowiązek korzystać z odpoczynku dziennego oraz regularnych tygodniowych okresów odpoczynku (minimum 45 godzin). W przypadku wydłużenia czasu jazdy o 2 godziny kierowca musi odbyć dodatkową 30-minutową przerwę przed rozpoczęciem jazdy.
5. Co grozi za naruszanie przepisów o czasie pracy kierowców?
Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących czasu pracy kierowcy wiąże się z wysokimi karami finansowymi, koniecznością rekompensaty odpoczynkiem, a także ryzykiem utraty dobrej reputacji firmy transportowej.
6. Czy czas pracy kierowcy obejmuje tylko prowadzenie pojazdu?
Nie. Do czasu pracy kierowcy wlicza się również inne czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, takie jak obsługa codzienna pojazdu, załadunek, rozładunek czy czynności spedycyjne i administracyjne.
Chcesz pogłębić swoją wiedzę i uniknąć błędów w rozliczaniu czasu pracy kierowców?
Zapisz się na nasze szkolenie z przepisów dotyczących czasu pracy kierowców i zdobądź praktyczne umiejętności przydatne w codziennej pracy w transporcie drogowym.
