Każdy kierowca zawodowy, zanim zostanie dopuszczony do pracy, musi przejść szereg badań, bez których nie może wykonywać zawodu. Poza posiadanym prawem jazdy i podbitymi standardowymi badaniami lekarskimi przed rozpoczęciem pracy musi on posiadać także m.in. odbyte badania psychologiczne. Jak one wyglądają? ile kosztują? na jaki czas są ważne? M.in. tego dowiesz się w tym artykule.
W tym artykule znajdziesz m.in.:
Podstawa prawna badań
Jak to zwykle bywa w kwestii potrzebnej tzw. „papierologii” wymagana jest przez inny dokument. W tym przypadku dokumentem tym jest ustawa o transporcie drogowym, a dokładnie artykuł 39k, który to mówi:
1. Kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega badaniom psychologicznym przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
2. Badania psychologiczne, o których mowa w ust. 1, są wykonywane, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, w zakresie i na zasadach określonych dla kierowców w rozdziale 13 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. 3. Badania psychologiczne, o których mowa w ust. 1, są przeprowadzane:
1) do czasu ukończenia przez kierowcę 60 lat – co 5 lat;
2) po ukończeniu przez kierowcę 60. roku życia – co 30 miesięcy
Zgodnie z powyższym kierowcy do 60 roku życia przeprowadzają takie badanie co 5 lat, po 60 roku życia co 2,5 roku (30 miesięcy).
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym – link do pełnej treści
Kto jeszcze jest zobowiązany do odbycia badań psychologicznych?
Lista jest długa; są to bowiem między innymi egzaminatorzy oraz instruktorzy szkoły jazdy, kierowcy tramwajów czy górnicy. Pomimo okresu ważności badania (5 lub 2,5 roku) może okazać się, że konieczne będzie wykonanie ponownych badań szybciej. Dotyczyć to będzie między innymi:
- osoby, które utraciły prawo jazdy z powodu jazdy pod wpływem alkoholu lub innego środka psychoaktywnego,
- osoby kierujące pojazdami uprzywilejowanymi,
- osoby poruszające się pojazdami wymagającymi posiadania prawa jazdy kat. B,
- osoby uczestniczące w wypadku, w którym inna osoba została ranna lub poniosła śmierć,
- kierowcy po przekroczeniu 24 punktów karnych.
Badanie psychologiczne – ile kosztuje i kto za nie płaci?
Zgodnie z ustawą o transporcie drogowym i artykułem 39. l to na pracodawcy ciąży obowiązek wysłania kierowcy na badania psychologiczne i pokrycia ich kosztów:
Art. 39 l. 1. Przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy jest obowiązany do:
1) kierowania kierowców na:
a) szkolenia okresowe,
b) badania lekarskie i psychologiczne;
2) pokrywania kosztów badań lekarskich i psychologicznych
Koszt wykonania badań psychologicznych wynosi 150 zł. Wartość ta jest odgórnie ustalana za sprawą Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014 roku w sprawie badań psychologicznych osób, ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy.
Jak wygląda i ile trwa badanie psychologiczne?
Na początek test pisemny. Zazwyczaj badanie to trwa około godziny. Przygotowane zadania do wykonania mają na celu określenie osobowości badanego. Wyróżniamy tutaj między innymi sprawdzenie kierowcy pod kątem odporności na stres, równowagi emocjonalnej i kwestii związanej z ryzykiem. Wszystko to w celu zweryfikowania Twojego postrzegania i oceniania otoczenia, badania różnych zachowań zależnych od sytuacji w celu zapewnienie bezpieczeństwa w ruchu drogowym Tobie i innym jego uczestnikom.
Kolejną część nazywa się testami aparaturowymi, gdyż za sprawą wykorzystania danych urządzeń sprawdza się czas reakcji badanego, koordynacje wzrokowo – ruchową, szybkość reakcji czy odporność na zmęczenie (jego poziom przy monotonnych czynnościach). Niektóre badania wykonywane są w ciemnym pomieszczeniu. Wyróżniamy tutaj badanie pierścienia Landolta i Noktometru. Ich wynik ma poinformować o dolnym progu wrażliwości wzrokowej oraz przedstawić zdolności adaptacyjne oka do ciemności po olśnieniu. Idealnie to przedstawia sytuacje z dróg, gdy kierowca pokonuje kolejne kilometry wieczorami, gdy jest już ciemno, a w ruchu drogowym nie rzadko zostają jego oczy poddawane sygnałom świetlnym od innych pojazdów.
Ostatecznie po zakończonej części pisemnej i tej praktycznej przechodzimy do ostatniego etapu badań, a więc do wywiadu z lekarzem. W tym miejscu mamy możliwość przykładowo porozmawiania na temat naszych wyników, które, jeżeli okaże się, że są wystarczające, to zapewnią nam pozytywne zakończenie badania psychologicznego – orzeczenie.
Jeżeli kierowca nie uzyska pozytywnego wyniku badania, wtedy ma możliwość do złożenia odwołania w terminie 14 dni od wykonanego badania. Swoją skargę kieruje do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy, a więc w miejscu, gdzie kierowca będzie mógł ponownie wykonać swoje badanie psychologiczne. Warto tutaj pamiętać, że system odwoławczy, w myśl obowiązujących przepisów, dotyczy wyłącznie osób ubiegających się na stanowisko kierowcy zawodowego, kierowcy taksówki, kierowcy pojazdu uprzywilejowanego oraz instruktora lub egzaminatora. Możliwości odwołania się od decyzji nie mają natomiast osoby prowadzące samochód osobowy, operatorzy maszyn i osoby pracującego na wysokościach. W myśl zapisów Kodeksu Pracy nie ma możliwości odwołania, a o dalszym losie badanego decyduje sam lekarz.
Brak badań psychologicznych – konsekwencje finansowe
Konsekwencje za brak aktualnych badań psychologicznych są dosyć poważne i kosztowne, bowiem, zgodnie z taryfikatorem zawartym w ustawie o transporcie drogowym, mówimy tutaj o dwóch rodzajach mandatów po 1000 zł każdy, mianowicie:
- 4.2. nie posiada orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy
- 4.3. nie posiada orzeczenia psychologicznego o braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy
Powyższe kary zawarte są w załączniku 4. ustawy o transporcie drogowym, a więc w taryfikatorze dla zarządzającego.
Dokumentacja związana z badaniami psychologicznymi
Przede wszystkim zalecane jest skierowanie na badanie psychologiczne wystawione przez pracodawcę lub lekarza. W praktyce jednak najczęściej badania te realizowane są bez skierowania. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2010 roku w sprawie rodzajów dokumentacji badań i orzeczeń psychologicznych, sposobu jej prowadzenia, przechowywania i udostępniania oraz wzorów stosowanych dokumentów określa m.in. to, jak ma wyglądać skierowanie na badanie psychologiczne, karta badania psychologicznego oraz orzeczenie psychologiczne
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszym działem Pomocy Technicznej:
Zadzwoń: 32 70 70 440
Napisz: biuro@tachospeed.pl
