Jazda bez karty kierowcy może wydawać się błahostką – szczególnie gdy karta się zgubi, uszkodzi albo po prostu zostanie zapomniana. Niestety, dla Inspekcji Transportu Drogowego to jedno z najcięższych naruszeń, za które płaci nie tylko kierowca, ale przede wszystkim Ty – właściciel firmy. W tym artykule odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące jazdy bez karty kierowcy: kiedy taka jazda jest dopuszczalna (jeśli w ogóle), jak zachować się w przypadku awarii karty, jakie obowiązki ma kierowca i przedsiębiorca oraz jak uniknąć najczęstszych błędów, które mogą zakończyć się kontrolą i wysokim mandatem.
Spis treści:
Czym jest karta kierowcy i dlaczego jest tak ważna?
Karta kierowcy to podstawowy elektroniczny dokument kierowcy zawodowego, bez którego nie można legalnie wykonywać przewozów drogowych pojazdami wyposażonymi w tachograf cyfrowy. To właśnie karta kierowcy umożliwia rejestrowanie wszystkich kluczowych danych dotyczących czasu pracy, przerw, przebytej drogi oraz prędkości pojazdu. Dzięki niej możliwe jest precyzyjne monitorowanie aktywności kierowcy, co ma ogromne znaczenie zarówno dla bezpieczeństwa na drogach, jak i dla przestrzegania przepisów dotyczących czasu pracy kierowców.
Każdy kierowca zawodowy, który prowadzi pojazdy ciężarowe lub autobusy objęte obowiązkiem stosowania tachografu, musi posiadać własną, imienną kartę kierowcy. To właśnie na tej karcie zapisywane są wszystkie informacje o jazdach, przerwach i innych czynnościach wykonywanych przez kierowcę. W przypadku kontroli drogowej funkcjonariusze policji lub wojewódzki inspektorat transportu drogowego mogą zażądać okazania karty kierowcy, aby sprawdzić, czy kierowca przestrzega przepisów dotyczących czasu pracy i odpoczynku.
Jazda bez karty kierowcy to nie drobnostka – to realne zagrożenie dla Twojej firmy
Prowadzenie pojazdu bez włożonej karty kierowcy to jedno z najpoważniejszych naruszeń przepisów dotyczących transportu drogowego. Choć może się wydawać, że to drobne niedopatrzenie, szczególnie w pośpiechu lub przy usterce technicznej. Skutki takiego działania mogą być bardzo dotkliwe. Zarówno dla kierowcy, jak i dla pracodawcy. Kary finansowe, punkty karne, utrata reputacji, a nawet zarzuty fałszowania danych, to tylko niektóre z potencjalnych konsekwencji.
Kary za jazdę bez karty dla firmy i kierowcy.
W polskich przepisach znajduje się sporo naruszeń związanych z kartą kierowcy. Do niektórych z nich należą m.in.:
6.3.1. Wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w tachograf cyfrowy przez kierowcę nieposiadającego własnej, ważnej karty kierowcy – 2000 zł — najpoważniejsze naruszenie [kara dla firmy]
7.17. Używanie cudzej karty kierowcy – 2000 zł — najpoważniejsze naruszenie [kara dla kierowcy]
7.15. Wykonywanie przewozu drogowego przez kierowcę nieposiadającego wymaganych zapisów odręcznych i wydruków z tachografu w przypadku uszkodzenia karty kierowcy, jej niesprawności lub nieposiadania — za każdy brakujący wydruk – 200 zł — bardzo poważne naruszenie [kara dla kierowcy]
7.12. Okazanie podczas kontroli wykresówki, wydruku z tachografu lub karty kierowcy, które nie zawierają wprowadzonych ręcznie bądź automatycznie wszystkich wymaganych danych dotyczących okresów aktywności kierowcy lub symbolu państwa miejsca rozpoczęcia, lub zakończenia dziennego okresu pracy, lub symbolu państwa, którego granicę kierowca przekroczył — za każdy dzień podlegający kontroli – 100 zł — bardzo poważne naruszenie [kara dla kierowcy]
7.5. Wykonywanie przez kierowcę przewozu drogowego bez ważnej karty kierowcy lub z kartą uszkodzoną po upływie okresu dopuszczalnego w art. 29 ust 5 rozporządzenia (UE) nr 165/2014 – 500 zł [kara dla kierowcy]
2. Nieokazanie danych z karty kierowcy – 200 zł — bardzo poważne naruszenie [kara dla kierowcy]
1.4. Nieokazanie zapisów odręcznych i wydruków za dni podlegające kontroli, karty kierowcy, jeżeli kierowca posiada taką kartę – 200 zł — bardzo poważne naruszenie [kara dla kierowcy]
Link do pełnej treści ustawy o transporcie drogowym:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20011251371/U/D20011371Lj.pdf
Kiedy kierowca może jeździć bez karty kierowcy?
Zgodnie z artykułem 165/2014 kierowca może prowadzić pojazd przez maksymalnie 15 dni kalendarzowych w sytuacjach, w których jego karta kierowcy:
- jest uszkodzona,
- działa wadliwie,
- została skradziona (jeśli karta zostanie skradziona, należy niezwłocznie zgłosić ten fakt na policję oraz do polskiej wytwórni papierów wartościowych),
- została zgubiona.
Jeśli zgubimy kartę, należy postępować zgodnie z procedurą zgłoszenia i uzyskania duplikatu karty.
Pełna treść artykułu 29 rozporządzenia 165/2014:
Kradzież, zagubienie lub uszkodzenie kart kierowcy
1. Organy wydające karty kierowcy prowadzą rejestr kart wydanych, skradzionych, zagubionych lub uszkodzonych w okresie odpowiadającym przynajmniej okresowi ich ważności.
2. W przypadku gdy karta kierowcy zostanie uszkodzona lub działa wadliwie, kierowca zwraca ją do właściwego organu państwa członkowskiego jego normalnego miejsca zamieszkania. Kradzież karty kierowcy musi zostać formalnie zgłoszona właściwemu organowi państwa, w którym dokonano kradzieży.
3. Zaginięcie karty kierowcy musi zostać zgłoszone w drodze formalnego zawiadomienia właściwych organów państwa członkowskiego, które ją wydało oraz właściwych organów państwa członkowskiego, które stanowi normalne miejsce zamieszkania kierowcy, o ile są to różne państwa.
4. W przypadku gdy karta kierowcy została uszkodzona, działa wadliwie, została zagubiona lub skradziona, kierowca musi w terminie siedmiu dni kalendarzowych wystąpić o kartę zastępczą do właściwych organów w państwie członkowskim swojego normalnego miejsca zamieszkania. Organy te wydają kartę zastępczą w ciągu ośmiu dni roboczych od dnia otrzymania szczegółowego wniosku o jej wydanie.
5. W sytuacjach określonych w ust. 4 kierowca może kontynuować jazdę bez karty kierowcy przez maksymalnie 15 dni kalendarzowych lub w dłuższym okresie, jeśli konieczny jest powrót pojazdu do bazy, pod warunkiem że kierowca może wykazać brak możliwości przedstawienia lub użycia karty podczas tego okresu.
W celu uzyskania duplikatu karty można złożyć internetowy wniosek do polskiej wytwórni papierów wartościowych. Potwierdzenie złożenia (kopię wniosku) należy zachować na wypadek kontroli drogowej. W niektórych przypadkach kierowca może otrzymać zaświadczenie potwierdzające zgłoszenie utraty lub kradzieży karty.
Powyższy zapis uprawnia do wykonywania przewozu bez karty kierowcy w opisywanych sytuacjach w terminie maksymalnie 15 dni kalendarzowych lub do powrotu kierowcy do bazy. Oznacza to, że jeżeli dany kierowca pracuje w popularnym systemie 3 na 1 i jego karta została przykładowo zgubiona na samym początku wyjazdu (załóżmy drugiego dnia od wyjazdu z Polski), to taki kierowca może wykonywać dalszą pracę bez karty nawet w terminie kolejnych kilkunastu dni (nawet więcej niż 15), dopóki nie wróci do centrum operacyjnego przedsiębiorstwa, czyli na bazę. Konieczne jest jednak spełnienie pewnych warunków, o których mowa poniżej.
W określonych sytuacjach przewóz może być wykonywany w trybie out lub w normalnym trybie, w zależności od rodzaju przewozu i spełnienia warunków prawnych.
Link do pełnej treści rozporządzenia 165/2014:
Kierowco pamiętaj!
Jeżeli Twoja karta została zgubiona, skradziona, uszkodzona lub działa wadliwie, a złożyłeś już wniosek o wydanie nowej karty i decydujesz się na wykonywanie przewozu drogowego bez karty kierowcy to:
- Przed wyruszeniem w trasę wykonaj wydruk z tachografu pojazdu, którym będziesz się poruszać. Na wydruku umieść swoje dane: imię i nazwisko, numer prawa jazdy oraz podpis. Dokument ten będzie stanowił potwierdzenie Twojej aktywności na czas oczekiwania na nową kartę kierowcy. Kierowca, który prowadzi pojazd bez karty, musi szczególnie zadbać o kompletność dokumentacji z danymi dotyczącymi czasu pracy kierowców.
- Po zakończeniu jazdy ponownie sporządź wydruk z tachografu, aby udokumentować przebieg całej podróży. Uzupełnij go ręcznie o informacje dotyczące czasu pracy i odpoczynku, a także podpisz i dodaj dane identyfikacyjne. Dokumentacja powinna obejmować wszystkie wymagane dane dotyczące pojazdów używanych podczas jazdy bez karty.
- Pamiętaj, aby na wydrukach dokładnie dokumentować przebieg podróży, w tym godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy, przerwy oraz odpoczynek. Wszystkie czynności powinny być rejestrowane z pomocą tachografu, a w razie potrzeby uzupełniane ręcznie.
- Wydruki należy zachować i okazać na żądanie uprawnionych służb kontrolnych. Konieczne jest przechowywanie dokumentacji z danymi przez wymagany okres.
Jak poprawnie wypełnić wydruki podczas jazdy bez karty kierowcy?
Jeśli z jakiegoś powodu musisz prowadzić pojazd bez ważnej karty kierowcy, niezwykle istotne jest skrupulatne dokumentowanie swojej aktywności. Poniżej znajdziesz instrukcję, jak prawidłowo przygotować i wypełnić wydruki z tachografu:
1. Wydruk początkowy
Zanim rozpoczniesz trasę, wykonaj wydruk z tachografu, zawierający informacje o pojeździe, aktualną datę i godzinę. Na wydruku umieść:
- swoje imię i nazwisko,
- numer prawa jazdy,
- podpis.
Warto również dopisać miejsce rozpoczęcia podróży oraz nazwę firmy transportowej.
2. Ręczne prowadzenie rejestru czynności
W trakcie jazdy, nie mając karty kierowcy, powinieneś prowadzić ręczne zapisy dotyczące swojej aktywności. Uwzględnij:
- godziny prowadzenia pojazdu,
- inne czynności zawodowe,
- okresy dyspozycyjności,
- przerwy na odpoczynek i posiłki.
Wszystkie wpisy powinny być dokładne, czytelne i prowadzone w sposób ciągły.
3. Wydruk końcowy
Po zakończeniu jazdy wykonaj kolejny wydruk z tachografu, potwierdzający koniec podróży. Sprawdź, czy dane są zgodne ze stanem faktycznym. Następnie dopisz:
- miejsce i czas zakończenia trasy,
- swój podpis i datę.
Zweryfikuj, czy cały przebieg pracy został należycie udokumentowany.
4. Uzupełnienie brakujących danych
Jeśli tachograf nie zarejestrował pewnych okresów np. dyspozycyjności, czasu pracy czy postoju. Zapisz je ręcznie i wyraźnie oznacz. Zachowuj wszystkie wydruki oraz ewentualne potwierdzenia (np. zgłoszenie utraty karty, wniosek o wydanie nowej) w jednym miejscu, bo mogą być potrzebne podczas kontroli.
Podsumowanie: Jak zabezpieczyć firmę?
- Przeszkol swoją flotę z zasad dokumentowania jazdy bez karty.
- Ustal procedury awaryjne i przygotuj wzory dokumentów.
- Monitoruj zgłoszenia utraty/uszkodzenia kart i przypilnuj terminów.
Zachęcamy do śledzenia nas na portalach LinkedIn, Facebook, Instagram oraz obserwowanie strony internetowej Tachospeed. Znajduje się tam więcej informacji ze świata transportu, artykuły eksperckie i szeroki wybór szkoleń między innymi z czasu pracy kierowców.
