Od 1 lipca 2026 roku tachograf stanie się obowiązkowy w busach o DMC powyżej 2,5 tony, które wykonują międzynarodowy transport zarobkowy lub kabotaż. Oznacza to, że większość firm korzystających z busów dostawczych będzie musiała wyposażyć je w inteligentny tachograf drugiej generacji (G2V2), szkolić kierowców i prowadzić ewidencję zgodną z Rozporządzeniem 561/2006. W artykule sprawdzisz, czy Twój pojazd podlega pod nowe przepisy, ile kosztuje montaż tachografu, jakie są wyjątki, jakie kary grożą za brak urządzenia oraz jak przygotować flotę, zanim wejdą w życie obowiązkowe regulacje Pakietu Mobilności.
Dlaczego tachograf w busie stał się koniecznością?
Jeszcze dekadę temu temat tachografów w busach do 3,5 tony praktycznie nie istniał w świadomości kierowców i właścicieli firm transportowych. Lekkie auta dostawcze traktowano jak „samochody osobowe do pracy” – bez kart kierowcy, bez ewidencji czasu jazdy i odpoczynku, bez kontrolnego urządzenia na pokładzie. Busy realizowały długie trasy międzynarodowe, często non stop, a przepisy dotyczące bezpieczeństwa i czasu pracy kierowców ich nie obejmowały.
Sytuacja zmieniła się w momencie aktualizacji Pakietu Mobilności, kiedy Unia Europejska dostrzegła, że wielu przewoźników używa busów jako sposobu na obchodzenie przepisów obowiązujących pojazdy ciężkie. Brak kontroli czasu jazdy w lekkich pojazdach powodował przeciążanie kierowców, zwiększał ryzyko wypadków oraz zaburzał warunki uczciwej konkurencji. Przepisy dotyczące tachografów mają na celu uregulowanie wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i prowadzenia pojazdu w przewozach międzynarodowych.
Dlatego w 2026 roku wejdzie w życie jedna z kolejnych wielkich zmian ostatnich lat: obowiązek tachografu dla busów o DMC powyżej 2,5 tony, jeśli wykonują transport międzynarodowy lub kabotaż. Przewoźnicy drogowi realizujący przewozy w ruchu międzynarodowym i międzynarodowych przewozach będą musieli dostosować się do nowych wymogów. Zanim jednak termin ten stanie się faktem, warto zrozumieć, skąd wynikają nowe przepisy i kogo obejmą.
Skąd wzięły się przepisy o tachografach?
Tachograf to urządzenie rejestrujące aktywność kierowcy – prędkość, przebytą trasę, czas jazdy, przerwy i odpoczynek. Początkowo obowiązek stosowania tachografów obejmował wyłącznie pojazdy powyżej 3,5 tony oraz autobusy. Celem było:
- ochrona kierowców przed przepracowaniem,
- zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego,
- ujednolicenie zasad pracy na rynku europejskim.
Wprowadzenie tachografów i obowiązku stosowania tachografu dotyczy zarówno przewozu rzeczy, jak i przewozów pasażerskich, z określonymi wyjątkami dla przewozów na potrzeby własne oraz przewozach krajowych.
Z czasem okazało się, że wiele firm zaczęło wykorzystywać busy do długodystansowych przewozów międzynarodowych. Pojazdy te mogły jechać praktycznie bez ograniczeń, co prowadziło do:
- braku kontroli nad czasem jazdy,
- wypadków spowodowanych przemęczeniem,
- zaniżania kosztów usług i nieuczciwej konkurencji względem transportu ciężkiego.
W ramach przewozów krajowych oraz w przypadku przewozu osób i przewozu rzeczy na potrzeby własne, niektóre pojazdy i kierowcy pozostaną zwolnione z obowiązku stosowania tachografów.
W odpowiedzi UE wprowadziła zmiany w Rozporządzeniach 561/2006 i 165/2014, zapowiadając stopniowe rozszerzenie obowiązku tachografów także na lekkie pojazdy. Właśnie tak narodził się plan objęcia nowych regulacji flot busów od 2,5 t DMC. Przepisy obejmą pojazdy o DMC od 2,5 do 3,5 t, w tym zespołem pojazdów, niezależnie od kraju rejestracji pojazdu.
Kiedy tachograf w busie jest obowiązkowy obecnie w międzynarodowym transporcie drogowym?
W świetle aktualnych przepisów (stan na grudzień 2025) kierowca busa o DMC do 3,5 tony musi posiadać tachograf tylko w określonych sytuacjach:
- Bus z przyczepą – jeśli łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów przekracza 3,5 tony (np. bus 3,0 t + przyczepa 750 kg = 3,75 t)
- Pojazd o DMC powyżej 3,5 t – nawet jeśli konstrukcyjnie wygląda jak bus, decyduje masa z dowodu.
- Transport zarobkowy z przekroczeniem progów masy – zgodnie z Rozporządzeniem 561/2006.
W praktyce więc większość lekkich pojazdów dostawczych używanych w Polsce – pod warunkiem braku przyczepy – nadal jeździ bez tachografu. Ale w 2026 roku właśnie to się zmieni. Brak wymaganego tachografu oraz nieprzestrzeganie norm czasu pracy może skutkować sankcjami dla polskich przewoźników, a w przedsiębiorstwie inspektorzy podczas kontroli będą sprawdzać terminowy odczyt i zabezpieczania danych, które z tachografu należy pobierać zgodnie z przepisami.
Zmiany od 1 lipca 2026 roku, czyli obowiązek tachografu dla busów
Data 1 lipca 2026 r. powinna znaleźć się w kalendarzu każdego przewoźnika korzystającego z busów.
Od tego dnia:
- obowiązek obejmie pojazdy od 2,5 tony do 3,5 tony,
- wymóg dotyczy transportu międzynarodowego oraz kabotażu,
- tachograf musi być typu inteligentnego II generacji (G2V2),
- urządzenie musi automatycznie rejestrować pozycję GPS co 3 godziny jazdy,
- obowiązek dotyczy także pojazdów już eksploatowanych – brak praw nabytych.
To część trzeciego etapu Pakietu Mobilności, którego celem jest wyrównanie zasad pracy pomiędzy kierowcami busów a kierowcami ciężarówek.
Właśnie dlatego wielu przewoźników już dziś dokonuje montażu tachografów, aby uniknąć problemów z dostępnością warsztatów w 2026 roku oraz rosnących cen (które – jak pokazała historia – potrafią wzrosnąć kilkukrotnie tuż przed wejściem obowiązku).
Wyjątki od obowiązku
Nie każdy pojazd będzie musiał korzystać z tachografu. Wyłączenia obejmują:
- przewozy wyłącznie na terenie Polski (krajowe),
- transport prywatny, niezarobkowy – np. przeprowadzka, prywatny wyjazd,
- określone typy pojazdów specjalnych (np. ratownicze, techniczne).
Wszystkie firmy wykonujące międzynarodowy przewóz rzeczy busami obowiązek będą jednak miały na pewno.
Bus z przyczepą – pułapka, w którą łatwo wpaść
To jeden z najczęstszych powodów kar podczas kontroli ITD.
Przykład:
Bus o DMC 3,0 t + przyczepa lekka 750 kg = 3,75 t
Taki zestaw automatycznie podlega Rozporządzeniu 561/2006, a więc obowiązkowi tachografu oraz stosowania norm unijnych dotyczących czasu jazdy, przerw i odpoczynków.
Warto pamiętać, że przekroczenie masy 3,5 t przez zespół pojazdów, nawet jeśli pojedynczy pojazd mieści się w zakresie 2,5-3,5 t, skutkuje obowiązkiem stosowania tachografu.
Kierowcy często nie zdają sobie sprawy, że liczy się masa z dowodu, a nie faktyczna masa załadunku.
Przykłady z życia – kiedy kierowcy „wpadają”
Przykład 1 – firma budowlana przewożąca sprzęt
Właściciel twierdził, że przewozi sprzęt „do siebie”. Jednak towar należał do podwykonawcy. ITD uznała to za transport zarobkowy, co oznaczało obowiązek tachografu i stosowania norm czasu pracy.
Przykład 2 – wynajem busa z kierowcą
Bus wykonywał zlecenie z przyczepą, a łączna DMC przekraczała 3,5 t.
Skutek: mandat, zatrzymanie pojazdu i przestój w realizacji usługi. Brak wymaganego tachografu oraz nieprzestrzeganie norm czasu pracy może skutkować zatrzymywaniem pojazdu przez służby kontrolne, a także karami za brak terminowego odczytu danych, które z tachografu należy pobierać regularnie.
Kary za brak tachografu
W Polsce kara może wynieść od kilku tysięcy złotych aż do 12 000 zł. W krajach zachodnich, jak Francja czy Hiszpania, grzywny potrafią przekraczać 2000 euro.
Brak wymaganego tachografu, nieprzestrzeganie norm czasu pracy, brak terminowego odczytu i zabezpieczania danych, które z tachografu należy pobierać, może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi podczas kontroli prowadzonych przez inspekcję.
Oprócz tego przewoźnik może zostać wpisany na „czarną listę”, co oznacza częstsze kontrole i problemy z utrzymaniem licencji transportowej.
Jak się przygotować na nowe przepisy?
- Sprawdź DMC pojazdu – różnice między deklaracją producenta a wpisem w dowodzie to częsty problem.
- Przeanalizuj profil działalności – jeśli wykonujesz transport międzynarodowy, montaż tachografu będzie konieczny.
- Wybierz autoryzowany warsztat – montaż i kalibracja muszą być wykonane zgodnie z wymaganiami UE.
- Złóż wniosek o karty – karta kierowcy i karta przedsiębiorstwa są niezbędne do obsługi tachografu. Karty kierowcy wydaje państwowa wytwórnia papierów wartościowych, a ich posiadanie jest warunkiem legalnej pracy.
- Przeszkol kierowców – kierowcy busów często pierwszy raz stykają się z obowiązkiem ewidencji czasu pracy. Należy przeszkolić pracowników i przeprowadzić szkolenie kierowców z zakresu terminowego odczytu i zabezpieczania danych, które z tachografu należy pobierać zgodnie z przepisami. Braki w wiedzy generują mandaty.
Skontaktuj się z nami – przygotujemy indywidualny program szkoleniowy, dopasowany do specyfiki pracy Twojej floty i wymagań Twojej firmy. Dzięki temu Twoi kierowcy będą gotowi na zmiany od 1 lipca 2026 roku.
Podsumowanie
Obecnie tachograf w busie do 3,5 tony w Polsce to rzadki widok. Jednak od 1 lipca 2026 roku sytuacja diametralnie się zmieni dla wszystkich wykonujących międzynarodowy transport zarobkowy. Nowe przepisy obejmą pojazdy już od 2,5 t DMC, co w praktyce oznacza, że większość busów dostawczych używanych w firmach transportowych będzie musiała być wyposażona w inteligentny tachograf II generacji. Obowiązkowe tachografy w branży transportowej będą dotyczyć przewoźników drogowych realizujących przewozy w ruchu międzynarodowym i międzynarodowych przewozach.
Co istotne, obowiązek ten obejmie również kierowców posiadających prawo jazdy kategorii B, którzy będą musieli znać i stosować przepisy Rozporządzenia (WE) nr 561/2006 oraz Ustawy o czasie pracy kierowców. Brak wiedzy może skutkować nie tylko wysokimi karami finansowymi, ale także przestojami w realizacji zleceń. Dodatkowo, nieprzestrzeganie obowiązku stosowania tachografu może wiązać się z poważnymi konsekwencjami finansowymi dla firmy transportowej.
FAQ — Kluczowe pytania i odpowiedzi w tym artykule
1. Czy od 1 lipca 2026 roku każdy bus musi mieć tachograf?
Nie. Obowiązek dotyczy wyłącznie pojazdów o DMC powyżej 2,5 tony, które wykonują międzynarodowy transport zarobkowy lub kabotaż. Busy jeżdżące wyłącznie na terenie Polski oraz pojazdy wykorzystywane prywatnie (niezarobkowo) są wyłączone z obowiązku.
2. Czy bus z przyczepą musi mieć tachograf?
Tak — jeśli łączna masa zestawu przekracza 3,5 tony (od 1.07.26 DMC powyżej 2,5 tony).
Nawet lekka przyczepa (np. 750 kg) może spowodować przekroczenie limitu, co oznacza obowiązek stosowania tachografu i przestrzegania Rozporządzenia 561/2006.
3. Czy kierowca z kategorią B również musi korzystać z tachografu?
Tak. Kategoria prawa jazdy nie ma znaczenia.
O obowiązku decyduje masa pojazdu oraz rodzaj przewozu. Kierowca z kategorią B wykonujący międzynarodowy przewóz busami od 2,5 t będzie miał takie same obowiązki jak kierowca ciężarówki — w tym konieczność rejestracji czasu pracy.
4. Co grozi za brak tachografu podczas kontroli?
Kary za brak tachografu mogą wynosić w Polsce nawet do 12 000 zł, a za granicą sięgać 2 000–4 000 euro.
W skrajnych przypadkach pojazd może zostać unieruchomiony, a przewoźnik wpisany do rejestru ryzyka, co skutkuje częstszymi kontrolami i może utrudnić utrzymanie licencji transportowej.
