Jak poprawnie opisać wydruk z tachografu? To pytanie zadaje sobie wielu kierowców i pracowników firm transportowych, zwłaszcza w sytuacjach wymagających odstępstw od norm czasu jazdy czy odpoczynku. Dobrze sporządzony opis na wydruku z tachografu jest ważnym elementem dokumentacji kierowcy, który pozwala jasno przedstawić okoliczności nietypowego zdarzenia – na przykład braku miejsca na postój czy nieprzewidzianego opóźnienia w trasie. W tym poradniku wyjaśniamy, kiedy należy wykonać wydruk i jak opisać go w sposób zgodny z przepisami, a przy tym praktyczny w codziennej pracy.
Spis treści:
Kiedy kierowca musi zrobić wydruk czasu pracy z tachografu cyfrowego?
Robienie wydruków z tachografów cyfrowych należy do jednych z podstawowych czynności kierowców. Część z nich jest przyzwyczajona do robienia wydruku za każdym razem, gdy Ci wkładają kartę kierowcy do tachografu oraz wtedy, gdy tę kartę z niego wyjmują na koniec pracy. Wynika to często z wypracowanego nawyku, a także z pytania, jakie w tym temacie zadaje nam tachograf podczas logowania i wylogowywania karty z samego urządzenia.
Wszelkie okoliczności, w których kierowca musi zrobić wydruk z tachografu, są opisane w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 parlamentu europejskiego i rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85.
Artykuł 6 powyższego rozporządzenia:
Kierowca zapisuje jako inną pracę cały czas określony w art. 4 lit. e), a także cały czas spędzony na prowadzeniu pojazdu używanego do działalności zarobkowej nieobjętej zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia oraz zapisuje wszelkie okresy gotowości określone w art. 3 lit. b) dyrektywy 2002/15/WE zgodnie z art. 34 ust. 5 lit. b) ppkt (iii) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 21. Zapisu tego dokonuje się ręcznie na wykresówce, na wydruku lub przy użyciu funkcji ręcznego wprowadzania danych do urządzenia rejestrującego.
Zdecydowanie najczęstszym powodem do robienia wydruku z tachografu są sytuacje opisane w artykule 12 rozporządzenia 561, mianowicie:
Pod warunkiem że nie zagraża to bezpieczeństwu drogowemu oraz umożliwia osiągnięcie przez pojazd odpowiedniego miejsca postoju, kierowca może odstąpić od przepisów art. 6-9 w zakresie niezbędnym dla zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu lub ładunku. Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce urządzenia rejestrującego lub na wydruku z urządzenia rejestrującego, albo na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca pozwalającego na postój.
Oznacza to, że wszelkiego rodzaju naruszenia, które mogłyby mieć miejsce za sprawą niestosowania się do artykułów 6-9 rozporządzenia 561 (rozdział pt.: ZAŁOGA, CZASY PROWADZENIA POJAZDU, PRZERWY I OKRESY ODPOCZYNKU) oznaczają obowiązek zrobienia wydruku z tachografu i odpowiednie jego opisanie (powodu odstępstwa). Dotyczy to sytuacji m.in. związanych z przekroczeniem czasu prowadzenia pojazdu (4,5 godziny) o nawet 1 minutę, skrócenie odpoczynku dziennego (także, chociażby o minutę) itd.
Zdecydowanie najczęściej sytuacje takie mają miejsce, gdy kierowca nie może znaleźć odpowiedniego miejsca do wykonania postoju w celu zrobienia wymaganej przerwy, odpoczynku dziennego, czy odpoczynku tygodniowego skróconego. W każdej sytuacji, gdy istnieje, chociażby przeświadczenie o możliwości dokonania naruszenia, kierowca musi zrobić wydruk z tachografu i go opisać. W przeciwnym razie szanse na uniknięcie kary w razie kontroli (zarówno na drodze, jak i w przedsiębiorstwie) drastycznie maleją i pozostaną w gestii samego kontrolującego.
Dalsza treść artykułu 12 rozporządzenia 561 (dodatkowe możliwości wynikające z pakietu mobilności):
Pod warunkiem że nie zagraża to bezpieczeństwu ruchu drogowego, w wyjątkowych okolicznościach kierowca może także odstąpić od art. 6 ust. 1 i 2 oraz art. 8 ust. 2, przekraczając dzienny i tygodniowy czas prowadzenia pojazdu o maksymalnie jedną godzinę, aby dotrzeć do centrum operacyjnego pracodawcy lub swojego miejsca zamieszkania w celu wykorzystania tygodniowego okresu odpoczynku.
Na tych samych warunkach kierowca może przekroczyć dzienny i tygodniowy czas prowadzenia pojazdu o maksymalnie dwie godziny, pod warunkiem że wykorzystał on przerwę trwającą nieprzerwanie 30 minut bezpośrednio przed tym dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu niezbędnym, aby dotrzeć do centrum operacyjnego pracodawcy lub swojego miejsca zamieszkania w celu wykorzystania regularnego tygodniowego okresu odpoczynku.
Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce urządzenia rejestrującego, na wydruku z urządzenia rejestrującego lub na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca docelowego, lub odpowiedniego miejsca postoju.
Każdy wydłużony okres pracy musi być kompensowany równoważnym okresem odpoczynku wykorzystywanym jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia następującego po danym tygodniu.
Identycznie ma się sytuacja, gdy kierowca skorzysta z prawa do wydłużenia dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia na mocy pakietu mobilności, gdy powraca na bazę lub do domu. Poza odpowiednim przestrzeganiem przerw (w przypadku wydłużenia o 2 godziny należy pamiętać o 30 minutach przerwy bezpośrednio przed wydłużeniem), zobligowany jest do zrobienia wydruku od razu po dotarciu do celu (baza, dom) wraz z podaniem wszelkich powodów (odpowiednim zapisaniem ich na odwrocie wydruku).
Chcesz lepiej zrozumieć przepisy dotyczące czasu pracy kierowcy? Zapisz się na nasze szkolenie i zdobądź praktyczną wiedzę od ekspertów!
Jak poprawnie opisać wydruk z tachografu?
Kierowca robi także wydruki z tachografu w sytuacji, gdy jego karta zostanie skradziona lub uszkodzona, wtedy wydruk musi zostać zrobiony:
a) na początku trasy drukuje dane prowadzonego przez siebie pojazdu i wpisuje na tym wydruku:
i) dane umożliwiające identyfikację kierowcy (nazwisko, numer karty kierowcy lub prawa jazdy kierowcy), wraz z podpisem;
ii) okresy, o których mowa w ust. 3 tiret drugie lit. b), c) i d);
b) na końcu trasy drukuje on informacje odnoszące się do okresów zarejestrowanych przez urządzenie rejestrujące, zapisuje wszystkie okresy innej pracy, dyspozycyjności i odpoczynku od chwili sporządzenia wydruku na początku trasy, które nie zostały zarejestrowane przez tachograf oraz zaznacza na tym dokumencie dane umożliwiające identyfikację kierowcy (nazwisko, numer karty kierowcy lub prawa jazdy kierowcy), wraz z jego podpisem.
Warto zwrócić uwagę na powyższy zapis dotyczący danych, które kierowca ma zapisać na wydruku z tachografu, a dokładnie: numer karty kierowcy. Jeżeli karta została zgubiona, to trudne może być zapisanie numeru karty kierowcy, której się fizycznie nie ma. W takiej sytuacji dobrze mieć gdzieś spisany numer swojej karty kierowcy. Ewentualnie posiadać jej, chociażby zdjęcie w galerii na telefonie. Nie będzie takich problemów, gdy karta zwyczajnie nam się uszkodzi lub przestanie działać, pod warunkiem że mamy ją w pobliżu.
Jak przedsiębiorstwo przechowuje i udostępnia wydruki z tachografu?
Przedsiębiorstwo przechowuje wykresówki i wydruki w każdym przypadku sporządzenia wydruków zgodnie z art. 15 ust. 1, w porządku chronologicznym oraz czytelnej formie, przez co najmniej rok po ich użyciu oraz wydaje ich kopie zainteresowanym kierowcom, na ich wniosek. Przedsiębiorstwo wydaje także zainteresowanym kierowcom na ich wniosek kopie danych wczytanych z kart kierowców oraz ich wydruki na papierze. Wykresówki, wydruki, oraz wczytane dane okazuje się lub doręcza na żądanie każdego upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych.
Warto pamiętać, że informacje na temat wydruków z tachografów cyfrowych znajdziemy także w rozporządzeniu parlamentu europejskiego i rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego. W jednym z artykułów poświęconym prawidłowym użytkowaniu tachografu (zapis poniżej) możemy wyczytać bezapelacyjny zakaz dotyczący fałszowania, czy niszczenia zrobionych wydruków z tachografu.
Artykuł 32, punkt 3 rozporządzenia 165:
Zabrania się fałszowania, ukrywania, likwidowania i niszczenia danych zarejestrowanych na wykresówkach lub przechowywanych w tachografie, lub na karcie kierowcy albo zarejestrowanych na wydrukach z tachografu. Każda forma manipulowania tachografem, wykresówką lub kartą kierowcy, która mogłaby spowodować sfałszowanie, zlikwidowanie lub zniszczenie danych, lub informacji wydrukowanych jest zabroniona. W pojeździe nie może znajdować się żadne urządzenie, które mogłoby zostać użyte w powyższych celach.
Nowe wymagania dotyczące wydruków i dokumentów kierowcy od 2025 roku
Od 1 stycznia 2025 roku zgodnie z Pakietem Mobilności zakres kontroli na drodze został dwukrotnie zwiększony. Oznacza to zarówno dla kierowców, jak i firm transportowych oraz osób zarządzających możliwość uzyskania wyższych mandatów. Należy pamiętać, że dłuższy okres kontroli oznacza konieczność posiadania przez kierowcę większej ilości wydruków z tachografu cyfrowego. W artykule 36 rozporządzenia 561 znajdziemy przydatne w tym temacie informacje zarówno w kontekście tachografów cyfrowych, jak i tachografów analogowych:
Jeśli kierowca prowadzi pojazd wyposażony w tachograf analogowy, musi być on w stanie okazać, na każde żądanie upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych:
(i) wykresówki z bieżącego dnia i z poprzednich 56 dni;
(ii) kartę kierowcy, jeśli ją posiada; oraz
(iii) wszelkie zapisy odręczne i wydruki sporządzone w ciągu bieżącego dnia i poprzednich 56 dni.
Jeśli kierowca prowadzi pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy, musi być w stanie okazać, na każde żądanie upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych:
(i) swoją kartę kierowcy;
(ii) wszelkie zapisy odręczne i wydruki sporządzone w ciągu bieżącego dnia i poprzednich 56 dni;
(iii) wykresówki odpowiadające okresowi, o którym mowa w ppkt (ii), w trakcie którego prowadził on pojazd wyposażony w tachograf analogowy.
Link do pełnej treści rozporządzenia 561:
Link do pełnej treści rozporządzenia 165:
Zachęcamy do pobrania praktycznej ściągi z Rozporządzenia 561/2006, która w prosty sposób podsumowuje kluczowe zasady czasu pracy kierowców.
Podsumowanie:
Poprawny opis wydruku z tachografu jest kluczowy w przypadku przekroczenia czasu jazdy, czasu pracy, skrócenia odpoczynku czy przekroczenia dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu. Taki wydruk z tachografu powinien być sporządzony w razie nieprzewidzianych okoliczności, np. braku miejsca pozwalającego na postój lub w przypadku wypadku drogowego. Opis musi zawierać m.in. podpis kierowcy, datę ważności karty kierowcy i powód odstępstwa zapisany na odwrocie wydruku. Nowe przepisy, obowiązujące od 2025 roku, wydłużają okres kontroli do 56 dni, co zwiększa znaczenie prawidłowego dokumentowania pracy kierowcy.
Potrzebujesz programu do weryfikowania swoich naruszeń? Poznaj Tachospeed Expert.
Tachospeed Expert jest idealnym programem do szybkiego zweryfikowania naruszeń kierowców na podstawie zaimportowanych danych cyfrowych np. z pliku pobranego z karty Twojego kierowcy. Sprawdź swoich podopiecznych już dzisiaj, aby zabezpieczyć się przed kontrolą na drodze lub w firmie. Program Tachospeed Expert możesz testować bezpłatnie przez okres 14 dni.
W razie dodatkowych informacji skontaktuj się z naszym działem sprzedaży (+48 32 70 70 400) lub działem pomocy technicznej (+48 32 70 70 440).
Zachęcamy do śledzenia nas na portalach LinkedIn, Facebook, Instagram oraz obserwowanie strony internetowej Tachospeed. Znajduje się tam więcej informacji ze świata transportu, artykuły eksperckie i szeroki wybór szkoleń między innymi z czasu pracy kierowców.
