4 marca bieżącego roku, to data graniczna obowiązywania przepisów specustawy umożliwiającej legalny pobyt, zatrudnienie i prowadzenie działalności przez obywateli Ukrainy. Dlatego tak wielu pracowników oraz pracodawców zadaje sobie pytanie: Co dalej? Nie inaczej jest w branży transportowej. Pośród 160 tys. świadectw kierowcy dla obywateli spoza UE, wydanych w Polsce najwięcej otrzymali obywatele Ukrainy. Ta liczba dobitnie pokazuje wagę opisanej sytuacji.
Wybuch wojny na Ukrainie 24 lutego 2022 r. spowodował masowy przypływ obywateli tego kraju, szukających pomocy i pracy w Polsce. Właśnie z tego powodu 12 marca 2022 r. weszła w życie, ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Przepisy miały uregulować kwestie prawne związane z przyjazdem, pobytem i podejmowaniem pracy przez uchodźców z Ukrainy.
Na początku przyszłego miesiąca mija okres obowiązywania powyższego dokumentu. Pojawia się zatem pytanie: Co z zatrudnieniem obywateli Ukrainy po dacie 4 marca 2024 r.? Co więcej opisana sytuacja dotyczy zarówno tych, którzy przekroczyli granicę Polski w okresie od 24 lutego 2022 r, jak również tych, którzy przybyli do Polski przed konfliktem zbrojnym.
Legalizacja pobytu
Obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutego 2022 r. w związku z konfliktem zbrojnym i deklarują zamiar pozostania w Polsce, mają możliwość legalnego przebywania w naszym kraju do 4.03.2024r. Potwierdzeniem objęcia obywatela Ukrainy tymi przepisami jest status UKR (nadawany wraz z numerem PESEL). Uzyskuje go cudzoziemiec podczas rejestracji pobytu w urzędzie gminy lub miasta. Aktywny status UKR daje możliwość korzystania z elektronicznego dokumentu pobytowego, jakim jest Diia.pl.
Wspomniane wcześniej przepisy rozwiązują również sytuacje osób przybyłych do Polski jeszcze przed konfliktem zbrojnym, którym kończy się ważność dokumentów. Wizy, zezwolenia na pobyt czasowy czy ruch bezwizowy obywateli Ukrainy, których ważność kończy się po 23.02.2022 r. wydłużają się na mocy prawa. Tym samym ich pobyt uznaje się za legalny do 4.03.2024 r.
Legalizacja zatrudnienia
Warto w na wstępie przypomnieć, że obywatele Ukrainy, którzy przybyli po 24 lutego 2022 r. mogli być zatrudniani na podstawie powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy. Tego typu zawiadomienie wysyła się w ciągu 14 dni od zatrudnienia za pośrednictwem systemu praca.gov.pl. Jest ono bezpłatne. Opisana procedura dotyczy zarówno obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski 24 lutego 2022 roku w związku z działami wojennymi w Ukrainie lub później, jak i osób, które przebywają legalnie w Polsce na innej podstawie.
W powiadomieniu o powierzeniu wykonywania pracy określa się warunki na podstawie jakich zatrudnia się cudzoziemca. Z kolei jeśli uległo zmianie stanowisko lub wymiar czasu pracy, to poza zmianą umowy z cudzoziemcem, należy złożyć nowe powiadomienie.
Nie trzeba składać nowego dokumentu, jeśli obywatel Ukrainy będzie pracował większą liczbę godzin niż określona w powiadomieniu:
- Jeżeli jego stawka wynagrodzenia zostanie proporcjonalnie podniesiona;
- W przypadku zawarcia kolejnej umowy na dotychczasowych warunkach.
W sytuacji gdy obywatel Ukrainy wjechał do Polski w okresie od dnia 24 lutego 2022 roku w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie i jego pobyt w Polsce został uznany za legalny – to jego pracę można zalegalizować wyłącznie na podstawie powiadomienia o podjęciu pracy przez obywatela Ukrainy. Nie można zatrudnić takiej osoby w inny sposób, na przykład na podstawie oświadczenia pracodawcy o powierzeniu pracy.
Natomiast jeżeli obywatel Ukrainy posiada tytuł do legalnego pobytu w Polsce – ważną wizę lub zezwolenie na pobyt i nie korzysta z ochrony czasowej, może zostać zatrudniony zarówno na podstawie powiadomienia, oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi albo zezwolenia na pracę cudzoziemca.
Zmiany po 04 marca 2024 r.
W dniu 1 lutego 2024 r. w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Projekt ten zakłada przedłużenie uprawnień dla obywateli Ukrainy do dnia 30 czerwca 2024 r.
Przedłużenie obejmie w szczególności:
- Prawo pobytu w Polsce dla posiadaczy tzw. statusu UKR, czyli osób które przybyły do Polski w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi w Ukrainie;
- Prawo pobytu w Polsce dla obywateli Ukrainy, których wizy, zezwolenia na pobyt czasowy lub prawo pobytu w ruchu bezwizowym wygasły po 24 lutego 2022 r.;
- Prawo wykonywania w Polsce przez obywateli Ukrainy pracy bez zezwolenia na pracę, na podstawie powiadomienia składanego przez pracodawcę do urzędu pracy;
- Okres, w którym udziela się obywatelowi Ukrainy wyjątkowego 1-rocznego zezwolenia na pobyt czasowy, w sytuacji, gdy nie spełnia zwykłych przesłanek udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy;
- Okres obowiązywania ułatwień w procedurze uzyskiwania zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej.
Na tym nie koniec! Jak wynika z komunikatu opublikowanego na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji niezwłocznie zostaną rozpoczęte prace nad projektem kolejnej nowelizacji specustawy i dalszym wydłużeniem terminu przewidzianych w niej rozwiązań do dnia 4 marca 2025 r.
Podsumowując, powyższe Informacje powinny uspokoić pracodawców. Wynika z nich jasno, że legalny pobyt obywateli Ukrainy w Polsce został przedłużony do 30 czerwca 2024 r. . Zatem wciąż możliwa jest legalizacja zatrudnienia na podstawie powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy.
Zachęcamy do śledzenia profilu Tachospeed na Facebooku oraz strony internetowej Tachospeed znajduje się tam więcej informacji ze świata transportu, artykuły eksperckie, bazę wiedzy czy szeroki wybór szkoleń.
