Kilka miesięcy musieliśmy czekać na interpretację Komisji Europejskiej w sprawie niektórych, nowych przepisów dotyczących czasu jazdy i odpoczynku kierowców. KE przygotowała i opublikowała w kilkunastu językach zestaw pytań i odpowiedzi jak należy rozumieć i stosować niektóre przepisy wprowadzone w pakiecie mobilności.
Interpretacja pakietu mobilności
Obecnie priorytetem Komisji Europejskiej jest zapewnienie wspólnego zrozumienia i konsekwentnego wdrażania nowych przepisów. W związku z tym, Komisja przygotowała następujący pierwszy zestaw pytań i odpowiedzi, aby odpowiedzieć na najpilniejsze kwestie związane z wdrażaniem, jakie stawia sektor transportowy. W razie potrzeby będzie to stopniowo uzupełniane o dalsze pytania i odpowiedzi dotyczące pozostałych postanowień Pakiet mobilności. Zaprezentowany zestaw powinien służyć jako przewodnik dla kierowców, przewoźników drogowych i organów porządku publicznego, aby zapewnić stosowanie i kontrolę przepisów w sposób zharmonizowany w całej UE.
W opublikowanym dokumencie wskazano, że zestaw pytań i odpowiedzi został przygotowany przez służby Komisji i nie zobowiązuje Komisji Europejskiej. Jedynie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do autorytatywnej wykładni prawa Unii. W tym kontekście należy zauważyć, że art. 8 ust. 8 i art. 8 ust. 8a rozporządzenia (WE) 561/2006, objęte pytaniami od 1 do 6, są obecnie przedmiotem postępowania o stwierdzenie nieważności przed Trybunałem Sprawiedliwości. Podane przykłady mają charakter poglądowy, a lista konkretnych przykładów będzie dalej rozwijana.
Kwestią budzącą wątpliwości i pytania ze strony przewoźników są zapisy dotyczące powrotów kierowców do siedziby firmy lub miejsca zamieszkania w określonych interwałach czasowych. Zgodnie z nowym zapisem art. 8 ust. 8a rozporządzenia 561/2006 „przedsiębiorstwo transportowe organizuje pracę kierowców w taki sposób, aby umożliwić im powrót do centrum operacyjnego pracodawcy, które jest zwyczajową bazą dla danego kierowcy i w którym rozpoczyna się jego tygodniowy okres odpoczynku, w państwie członkowskim siedziby pracodawcy lub powrót do miejsca zamieszkania kierowcy w każdym okresie czterech kolejnych tygodni”. Jeśli natomiast kierowca skorzysta z dwóch skróconych odpoczynków tygodniowych z rzędu, powrót powinien mieć umożliwiony już przed kolejnym regularnym odpoczynkiem tygodniowym, wykorzystywanym jako rekompensata za te skrócone odpoczynki.
W zaprezentowanym dokumencie wyjaśniono, że to na pracodawcy spoczywa obowiązek takiej organizacji pracy kierowców, aby umożliwić im powrót do centrum operacyjnego firmy w kraju jej rejestracji lub do miejsca ich zamieszkania. Kierowca natomiast może wybrać, czy chce wrócić do bazy firmy czy do domu. W przypadku gdy kierowcy nie odpowiada taki wybór, to pracodawca może wskazać mu miejsce powrotu przekazując np. wiadomość tekstową, maila itp.
Osobną kwestią jest fakt, gdzie finalnie kierowca odbiera taki odpoczynek. Rozporządzenie nie określa precyzyjnie miejsca odpoczynku kierowcy w tym przypadku i nie można z tego powodu popełnić naruszenia przepisów. Pracodawca zobowiązany jest do zaoferowania kierowcom możliwości powrotu zgodnie z nowymi przepisami. Jest to obowiązek natury organizacyjnej połączony z wymogiem przechowywania przez pracodawcę stosownej w tym zakresie dokumentacji. Kierowca nie może zwolnić pracodawcy z obowiązku takiej organizacji pracy, która będzie umożliwiała mu regularne powroty. Wymóg ten obowiązuje niezależnie od tego co finalnie kierowca zadeklaruje albo zrobi.
Podsumowując, to pracodawca zobowiązany jest do każdorazowego zaoferowania kierowcy możliwości powrotu poprzez właściwą w tym zakresie organizację pracy, bez potrzeby wskazywania przez kierowcę tego wymogu. Kierowca może wybrać, czy chce wrócić do bazy firmy w kraju jej rejestracji czy do miejsca zamieszkania. Ponadto, wg KE kierowca ma też możliwość poinformowania pracodawcy, że wybiera inne miejsce odpoczynku np. w innym kraju, a następnie z miejsca takiego odpoczynku uda się do kraju, w którym rozpocznie pracę po odpoczynku. Przykładowo, polski kierowca posiadający miejsce zamieszkania na Słowacji, najczęściej wykonuje przewozy pomiędzy Francją i Hiszpanią. Pracodawca ma obowiązek umożliwić mu powrót do Polski lub Słowacji, a kierowca może zdecydować, że odbierze odpoczynek gdzie indziej, tj. w słonecznej Italii. Po odpoczynku kierowca stawi się ponownie do pracy we Francji lub Hiszpanii, gdzie najczęściej wykonuje przewozy.
Została również omówiona kwestia dotycząca przedstawiania ewentualnych dowodów odbierania przez kierowców regularnych odpoczynków tygodniowych poza kabiną pojazdu. W tym przypadku Komisja Europejska wysłuchała apeli i przyjęła jasne stanowisko, że służby kontrolne nie mogą wymagać od kierowców dokumentów potwierdzających, że regularny odpoczynek tygodniowy odebrali oni poza kabiną pojazdu. KE przypomina, że zgodnie z art. 34 ust. 3 rozporządzenia 165/2014 kraje członkowskie nie nakładają obowiązku przedstawiania jakichkolwiek formularzy dotyczących okresów, w których kierowca przebywa z dala od pojazdu.
KE informuje jednocześnie, że karę za odbiór odpoczynku regularnego tygodniowego w kabinie pojazdu można nałożyć na kierowcę lub jego pracodawcę jedynie w sytuacji, gdy kierowca zostanie na tym przyłapany w trakcie przeprowadzania kontroli drogowej.
Kolejną kwestią omówioną jest kwestia odpoczynku tygodniowego regularnego, który może być przerwany podróżą odbywaną promem lub koleją. KE sugeruje, że okresy odpoczynku wykonywane przez kierowcę przed wjazdem na prom (pociąg) i wykonane po zjeździe z promu (pociągu) muszą być wykonywane poza kabiną pojazdu, co w realiach transportowych Europy może być wręcz niemożliwe do wykonania.
Jak widać, nie każda wątpliwość została rozstrzygnięta, a niektórych przepadkach udzielona odpowiedź rodzi kolejne pytania. Pozostałe odpowiedzi na pytania związane z interpretacją przepisów Pakietu Mobilności znajdą Państwo na stronie Komisji Europejskiej.
Autor: Janusz Grzesica
