W tym artykule wyjaśnimy, co oznacza praca kierowcy w porze nocnej, jak obliczać nocne godziny pracy dla kierowców, oraz omówimy, na czym może polegać kontrola i jakie kary mogą zostać nałożone za naruszenie ilości godzin pracy kierowcy w porze nocnej. Zapraszamy do lektury!
Spis treści:
Pojęcie pory nocnej w transporcie drogowym
Czym jest pora nocna w transporcie? Zgodnie z definicją zawartą w rozdziale 1 ustawy z 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców, pora nocna to okres czterech godzin między godziną 00:00 a 07:00. Ta definicja jest stosowana wyłącznie do celów ustalania czasu pracy kierowców.
W czasie wykonywania pracy w godziny nocne kierowcy (obejmująca zarówno czas jazdy, jak i inne rodzaje pracy), nie mogą przekroczyć 10 godzin pracy między regularnie zaplanowanymi przerwami dziennymi. Przepis dotyczy zarówno pracowników zatrudnionych zarówno na umowie o pracę jak i umowie zleceniu oraz osoby posiadającej własną działalność gospodarczą.
Praca kierowcy wykonywana w porze nocnej
„pora nocna – okres czterech godzin pomiędzy godziną 00:00 i godziną 07:00; definicję pory nocnej zawartą w tym przepisie stosuje się wyłącznie do celów ustalania czasu pracy”. Praca w porze nocnej jest regulowana przez ustawę, która pozwala firmie ustalić czterogodzinny okres pracy w nocy, w dowolnym czasie między 00:00 a 07:00.
Ważne jest, aby ten okres był jasno określony w regulaminie pracy w danym przedsiębiorstwie lub w umowie z kierowcą. Zgodnie z prawem, jeśli praca kierowcy w nocy choćby na chwilę wpisze się w ustalone przez przedsiębiorstwo godziny nocne, jego dobowy czas pracy musi zostać ograniczony do maksymalnie 10 godzin, co wynika z artykułu 21 wspomnianej ustawy.
Częste błędy w interpretacji
Nieprawidłowym jest zakładanie zakończenia pracy po 10 godzinach od jej rozpoczęcia (np. od 3:00 do 13:00), nie biorąc pod uwagę przerw, postojów czy okresów dyżuru wymaganych przez przepisy. Zgodnie z regulacjami unijnymi, całkowity czas aktywności kierowcy w ciągu doby może wynosić 13 lub 15 godzin, a w przypadku pracy zespołowej nawet do 21 godzin. Jednakże, istnieją ograniczenia dotyczące bezpośredniego czasu pracy: na przykład, do 8 godzin jazdy można dodać maksymalnie 2 godziny innej pracy, lub 9 godzin jazdy i tylko 1 godzinę innej pracy.
W sytuacji, gdy kierowca zajmuje się wyłącznie prowadzeniem pojazdu, przepisy ograniczają ten czas do maksymalnie 10 godzin, co sprawia, że przestrzeganie tych zasad następuje automatycznie.
Przy analizie czasu pracy nie uwzględnia się 15-minutowej przerwy, którą wlicza się do wynagrodzenia, ponieważ nie jest ona zaliczana do czasu pracy. Limit pracy dotyczy tylko czasu spędzonego na wykonywaniu rzeczywistych obowiązków zawodowych.
Kierowca może czekać na załadunek czy mieć przerwy, ale kluczowe jest, aby nie przekraczał limitu czasu pracy.
Ograniczenie dobowego wymiaru pracy może również przyczynić się do szybszego generowania nadgodzin, które są obliczane na podstawie całej doby, a nie tylko okresu między odpoczynkami. Zasady dotyczące pracy nadliczbowej i sposobu jej naliczania mogą prowadzić do sytuacji, w której praca wykonywana po okresie odpoczynku będzie uznana za nadliczbową, co skutkuje naliczeniem dodatków za nadgodziny.
Jakie ograniczenie nałożone jest na kierowcę pracującego w nocy?
Artykuł 21 ustawy o czasie pracy kierowców stanowi, że kierowcy w nocy mają narzucone ograniczenie czasu pracy. Oznacza to, że czas ich pracy pomiędzy przerwami na odpoczynek dzienny nie może przekraczać 10 godzin.
Czas pracy w porze nocnej
Do czasu pracy kierowcy pracującego w porze nocnej zalicza się czas od momentu rozpoczęcia do zakończenia pracy w danym dniu, obejmujący wszelkie czynności związane z realizacją przewozu drogowego. Zgodnie z art. 6 ust. 1 Ustawy o czasie pracy kierowców, do czasu pracy wlicza się:
- Prowadzenie pojazdu,
- Załadowanie i rozładowanie towaru, a także nadzór nad tymi procesami,
- Nadzór i pomoc pasażerom podczas wsiadania i wysiadania,
- Czynności spedycyjne,
- Codzienną obsługę pojazdów i przyczep,
- Inne prace związane z realizacją zadań służbowych lub zapewnieniem bezpieczeństwa osób, pojazdu i ładunku,
- Wykonywanie niezbędnych formalności administracyjnych,
- Utrzymanie pojazdu w czystości.
Ponadto, do czasu pracy należy doliczyć 15 minut przerwy, jeśli dobowy czas pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin, oraz czas spędzony w gotowości do pracy, na przykład oczekując na załadunek lub rozładunek, kiedy czas trwania tych czynności nie jest znany z góry.
Jak może wyglądać kontrola?
Kontrola godzin pracy kierowców w porze nocnej może być przeprowadzana przez różne instytucje takie jak Inspekcja Transportu Drogowego (ITD) oraz Państwowa Inspekcja Pracy (PIP). Inspekcja Transportu Drogowego ma uprawnienia do kontroli zarówno na drodze, jak i w siedzibie przedsiębiorstwa. Poza ITD, do przeprowadzania kontroli uprawnione są również inne służby, takie jak Policja, Straż Graniczna oraz Służba Celno-Skarbowa.
Kara za przekroczenie dopuszczalnego czasu pracy w porze nocnej
Za przekroczenie dopuszczalnego dobowego godzinnego czasu pracy w porze nocnej przewidziane są surowe kary finansowe dla przedsiębiorców. Zgodnie z ustawą o transporcie drogowym, kary za przekroczenie dozwolonego limitu pracy 10 godzin w nocy są następujące:
- Za przekroczenie limitu o czas do 1 godziny przewidziano mandat w wysokości 50 złotych,
- Za przekroczenie dopuszczalnego czasu pracy o więcej niż 1 godzinę, ale mniej niż 3 godziny, mandat wynosi 100 złotych, a naruszenie to jest traktowane jako poważne,
- Za każdą rozpoczętą godzinę pracy powyżej 3 godzin przekroczenia limitu nałożony zostaje mandat w wysokości 200 złotych, a naruszenie to jest klasyfikowane jako bardzo poważne.