Czym jest przewóz okazjonalny i jak wpływa na działalność przewoźnika? Ta forma transportu, która daje więcej elastyczności niż przewozy regularne, wymaga znajomości konkretnych przepisów – zwłaszcza dotyczących czasu pracy kierowców, przerw i odpoczynków. W tym artykule wyjaśniamy, na czym polegają przewozy okazjonalne, jakie obowiązki się z nimi wiążą oraz jakie przywileje mają kierowcy.
Spis treści
Czym dokładnie jest przewóz okazjonalny – definicja i kontekst prawny
Wielu przedsiębiorców działających w branży transportowej zastanawia się, czym jest przewóz okazjonalny i jak różni się on od standardowych usług przewozu osób. Definicja okazjonalnych przewozów osób znajduje się w artykule z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 i brzmi następująco:
„okazjonalne przewozy osób” oznaczają usługi okazjonalne zdefiniowane w art. 2 pkt 4 rozporządzenia (WE) nr 1073/2009, zarówno krajowe, jak i międzynarodowe;„
Treść artykułu 2 (pkt 4) rozporządzenia (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006:
“usługi okazjonalne” oznaczają usługi, które nie są objęte definicją usług regularnych, w tym szczególnych usług regularnych, oraz których główną cechą jest to, że obejmują przewóz grup pasażerów utworzonych z inicjatywy zleceniodawcy lub samego przewoźnika;„
Zatem zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1073/2009, przewozy okazjonalne to takie, które:
- nie są usługami regularnymi (np. rozkładowymi kursami),
- są realizowane na zlecenie zewnętrzne lub z inicjatywy przewoźnika,
- dotyczą przewozu zamkniętych grup pasażerów – np. wycieczek, grup firmowych, pielgrzymek czy transferów lotniskowych.
W praktyce oznacza to, że przewozy okazjonalne charakteryzują się dużą elastycznością, jednak podlegają ściśle określonym przepisom prawa unijnego i krajowego.
Jeśli interesuje Cię pełny kontekst przepisów unijnych, które regulują zasady dostępu do rynku, koniecznie zapoznaj się z Pakietem Mobilności – wszystko, co musisz wiedzieć.
Nieprzestrzeganie limitów odpoczynków i czasu pracy może prowadzić do dotkliwych kar — dlatego warto upewnić się, że Twoi kierowcy wiedzą, jak właściwie zarządzać czasem:
Rodzaje przewozu okazjonalnego – przegląd możliwości
Przewóz okazjonalny w transporcie drogowym to szeroka kategoria usług, która daje przedsiębiorcom dużą swobodę w dostosowaniu oferty do potrzeb klientów. W przeciwieństwie do przewozu regularnego, przewozu regularnego specjalnego czy przewozu wahadłowego, przewóz okazjonalny nie jest związany z ustalonym rozkładem jazdy ani stałą trasą. Najczęściej obejmuje on przewóz osób na imprezy okolicznościowe, takie jak wesela, koncerty, wydarzenia sportowe, a także wycieczki autokarowe, transfery lotniskowe czy przewóz pracowników do zakładów pracy.
Aby legalnie wykonywać przewóz okazjonalny, przedsiębiorca musi posiadać odpowiednią licencję przewoźnika drogowego, którą wydaje główny inspektor transportu drogowego. Kluczowym wymogiem jest również dysponowanie pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu co najmniej 8 osób łącznie z kierowcą (w przypadku autokarów i autobusów). W zależności od rodzaju przewozu okazjonalnego mogą być wymagane dodatkowe zezwolenia, zwłaszcza jeśli usługa wykracza poza granice kraju.
Warto pamiętać, że przewóz okazjonalny nie stanowi przewozu regularnego specjalnego ani przewozu wahadłowego – te formy transportu mają własne, odrębne regulacje i wymagania. Przewoźnik drogowy, który chce rozszerzyć swoją działalność o przewozy okazjonalne, powinien dokładnie zapoznać się z przepisami ustawy o transporcie drogowym oraz zadbać o spełnienie wszystkich formalności, aby uniknąć problemów podczas kontroli.
Jednym z kluczowych warunków jest posiadanie certyfikatu kompetencji zawodowych – zobacz, jakie błędy najczęściej popełniają przedsiębiorcy podczas jego użyczenia.
Przerwy i odpoczynki – wyjątkowe zasady dla kierowców
Kierowcy wykonujący okazjonalne przewozy osób mają prawo do wykonywania przerwy na nieco odmiennych zasadach w porównaniu do swoich kolegów np. z przewozów rzeczy. Nie muszą oni wykonywać przerwy 15 + 30 minut lub 45 minut, a mogą sobie ją zgodnie z artykułem 7 rozporządzenia 561 podzielić na zupełnie innych zasadach:
W przypadku kierowcy wykonującego okazjonalne przewozy osób przerwę, o której mowa w akapicie pierwszym, można również zastąpić dwiema przerwami, z których każda musi mieć długość co najmniej 15 minut, rozłożonymi w okresie prowadzenia pojazdu, o którym mowa w akapicie pierwszym, w taki sposób, aby zachować zgodność z przepisami akapitu pierwszego.
Oznacza to, że dopuszczalne jest np. wykonanie pierwszej przerwy w wysokości 20 minut i drugiej trwającej 25 minut, bądź odwrotnie. Kluczowe jest tutaj tylko to, aby każda z dwóch części tej przerwy trwała minimum 15 minut.
Kolejną istotną różnicą w okazjonalnych przewozach osób jest możliwość wykonania 12 kolejnych 24 godzinnych okresów kontrolnych (w przewozie rzeczy limit ten wynosi 6). Informacje na ten temat znajdują się w artykule 8 (punkt 6a) rozporządzenia 561:
W drodze odstępstwa od ust. 6 kierowca wykonujący pojedynczy okazjonalny przewóz osób może odroczyć tygodniowy okres odpoczynku o maksimum 12 kolejnych okresów 24 godzinnych po poprzednim regularnym tygodniowym okresie odpoczynku, pod warunkiem że:
a) (uchylona);
b) po skorzystaniu z odstępstwa kierowca korzysta z:
(i) dwóch regularnych tygodniowych okresów odpoczynku; albo
(ii) jednego regularnego tygodniowego okresu odpoczynku i jednego skróconego tygodniowego okresu odpoczynku trwającego co najmniej 24 godziny. Skrócenie jest jednak rekompensowane równoważnym okresem odpoczynku wykorzystywanym jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia po zakończeniu okresu odstępstwa;
c) po dniu 1 stycznia 2014 r., jeżeli pojazd jest wyposażony w urządzenie rejestrujące, zgodnie z wymogami załącznika IB do rozporządzenia (EWG) nr 3821/85; oraz
d) po dniu 1 stycznia 2014 r., w przypadku prowadzenia pojazdu w godzinach od 22.00 do 06.00, pojazd obsługuje załoga kilkuosobowa lub okres prowadzenia pojazdu określony w art. 7 zostaje skrócony do trzech godzin.
Należy zwrócić uwagę, że możliwość wykonywania pracy w kolejnych 12 okresach 24 godzinnych dopuszczalne jest wtedy, gdy kierowca przed ich rozpoczęciem skorzysta z prawa do odpoczynku tygodniowego regularnego (minimum 45 godzin nieprzerwanego odpoczynku), pamiętając przy tym, że po maksymalnie dwunastym okresie musi wykonać dwa odpoczynki tygodniowe regularne (90 godzin nieprzerwanego odpoczynku) lub jeden regularny i jeden skrócony tygodniowy odpoczynek (59 godzin nieprzerwanego odpoczynku). Zasady rekompensaty skróconego tygodniowego odpoczynku pozostają niezmienne, zatem brakujące 21 godzin jesteśmy kierowcy dłużni oddać jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia po zakończeniu odpoczynku tygodniowego.
Dla tych, którzy planują rozpocząć karierę w przewozie osób – warto zapoznać się z aktualnymi zasadami, jak zrobić kurs na kierowcę zawodowego w 2025 roku.
Chcesz lepiej zrozumieć przepisy dotyczące czasu pracy kierowcy? Zapisz się na nasze szkolenie i zdobądź praktyczną wiedzę od ekspertów!
Przewóz nocny – ograniczenia i bezpieczeństwo
W przypadku okazjonalnych przewozów osób kluczową rolę odgrywa także pora w której przychodzi nam prowadzić pojazd, bowiem jeżeli zahaczymy jazdą o przedział czasowy pomiędzy 22:00 a 6:00 to maksymalny czas prowadzenia pojazdu wynosi zaledwie 3 godziny! Jest to bardzo dobry zapis mający na celu zminimalizowanie wypadków za sprawą jazdy w nocy z ludźmi na pokładzie.
Link do pełnej treści rozporządzenia 561:
Link do pełnej treści rozporządzenia 1073/2009:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32009R1073&from=SV
Wykonywanie międzynarodowych przewozów okazjonalnych
W przypadku wykonywania międzynarodowych przewozów okazjonalnych, przedsiębiorca musi spełnić szereg dodatkowych wymogów, które wynikają zarówno z przepisów krajowych, jak i unijnych. Kluczowym dokumentem uprawniającym do świadczenia usług na międzynarodowym rynku usług autokarowych i autobusowych jest licencja wspólnotowa. Jej posiadanie jest niezbędne do legalnego wykonywania międzynarodowego transportu drogowego osób.
Dodatkowo, przewoźnik drogowy musi uzyskać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, a także posiadać ważny certyfikat kompetencji zawodowych, potwierdzający odpowiednie kwalifikacje do zarządzania działalnością w zakresie transportu drogowego. Wszystkie te dokumenty są wymagane przez przepisy Parlamentu Europejskiego i Rady, które określają wspólne zasady dostępu do międzynarodowego rynku oraz standardy bezpieczeństwa i jakości usług.
Ważnym aspektem jest również obowiązek posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, które chroni zarówno przewoźnika, jak i pasażerów podczas wykonywania międzynarodowych przewozów okazjonalnych. Przedsiębiorca musi także przestrzegać przepisów dotyczących czasu pracy kierowców, stanu technicznego pojazdów oraz innych norm określonych w regulacjach dotyczących wykonywania międzynarodowego transportu drogowego.
Spełnienie wszystkich wymogów formalnych i prawnych jest niezbędne, aby uzyskać dostęp do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych oraz budować zaufanie klientów na konkurencyjnym rynku przewozów okazjonalnych. Dzięki temu przewoźnik drogowy może legalnie i bezpiecznie realizować przewozy osób poza granicami kraju, rozwijając swoją działalność na arenie międzynarodowej.
Jakie korzyści niesie przewóz okazjonalny dla Twojej działalności gospodarczej w zakresie transportu?
Przewóz okazjonalny to elastyczna forma transportu, która pozwala:
- szybciej reagować na zapotrzebowanie rynku,
- świadczyć usługi transportowe dla firm, szkół, biur podróży,
- rozszerzyć działalność bez konieczności uzyskiwania zezwoleń na przewozy regularne.
To również szansa na optymalizację kosztów – poprzez elastyczne zarządzanie harmonogramem kierowców oraz dostosowanie czasu jazdy do realnych potrzeb.
W kontekście zarządzania kosztami prowadzenia firmy transportowej, warto również sprawdzić, jakie diety może wrzucać w koszty samozatrudniony kierowca w 2025 roku.
Podsumowanie
Przewóz okazjonalny to nieregularny transport osób realizowany na zlecenie, np. dla grup turystycznych czy firmowych. Wyróżnia się elastycznymi zasadami dotyczącymi przerw (możliwość ich podziału) oraz wydłużonym czasem pracy kierowców – do 12 kolejnych dni. Ograniczenia obowiązują jednak w porze nocnej, gdzie maksymalny czas jazdy wynosi 3 godziny. Znajomość tych przepisów jest kluczowa dla bezpiecznego i zgodnego z prawem prowadzenia działalności.
Potrzebujesz programu do weryfikowania swoich naruszeń oraz rozliczania czasu pracy swoich kierowców? Poznaj Tachospeed Expert. Tachospeed Expert jest idealnym programem do szybkiego zweryfikowania naruszeń kierowców oraz przygotowania prawidłowo naliczonego wynagrodzenia (w tym ewidencji czasu pracy kierowcy) na podstawie zaimportowanych danych cyfrowych np. z pliku pobranego z karty Twojego kierowcy. Sprawdź swoich podopiecznych już dzisiaj, aby zabezpieczyć się przed kontrolą na drodze lub w firmie. Program Tachospeed Expert możesz testować bezpłatnie przez okres 14 dni.
Zachęcamy do śledzenia nas na portalach LinkedIn, Facebook, Instagram oraz obserwowanie strony internetowej Tachospeed. Znajduje się tam więcej informacji ze świata transportu, artykuły eksperckie i szeroki wybór szkoleń między innymi z czasu pracy kierowców.
