Obecnie, z uwagi na zwiększone obciążenia finansowe w zakresie wynagradzania kierowców, związane z wprowadzeniem przepisów pakietu mobilności, przedsiębiorcy coraz częściej rozważają, aby kierowcy pracujący na nich rzecz prowadzili swoją działalność gospodarczą i wystawiali fakturę za usługę kierowania pojazdem. Rozwiązanie takie ma swoje wady i zalety, co prawda przepisy krajowe nie zakazują takiej formy „zatrudniania” kierowców w transporcie drogowym. Obostrzenia co do formy zatrudnienia istnieją tylko w przewozach na potrzeby własne. Po stornie przedsiębiorcy transportowego, w przypadku takiej formy działalności kierowcy, w dalszym ciągu pozostaje obowiązek prowadzenia pełnej ewidencji czasu pracy kierowcy oraz odpowiedzialność i ryzyko potencjalnych sankcji karnych za naruszenie przepisów.
Ze strony kierowcy wymaga się w takim przypadku zarejestrowania działalności gospodarczej i wystawiania faktur za usługę kierowania pojazdem. Problemem, jaki się pojawia, jest to, jaki rodzaj działalności gospodarczej kierowca ma zarejestrować. Przeważnie numer PKD wpisany do ewidencji działalności gospodarczej kierowcy to 49.41Z, czyli, transport drogowy towarów. Opis ww. numeru PKD obejmuje przewozy towarów realizowane środkami transportu drogowego przystosowanymi do przewozu:
- dłużyc,
- inwentarza żywego,
- towarów zamrożonych lub schłodzonych,
- towarów ciężkich,
- towarów masowych, włączając transport cysternami mleka z gospodarstw rolnych,
- samochodów,
- odpadów i materiałów wtórnych, z wyłączeniem ich zbierania i usuwania,
- wynajem samochodów ciężarowych z kierowcą,
- transport towarów pojazdami napędzanymi siłą mięśni ludzkich lub ciągnionymi przez zwierzęta.
Jak widać, klasa ta nie zawiera działalności związanej z prowadzeniem pojazdów. Co gorsze wystawienia faktury za kierowanie pojazdami, ale opisanej jako „transport drogowy” może prowadzić do reperkusji natury prawnej związanej z wykonywaniem transportowej działalności gospodarczej bez wymaganych uprawnień.
Nie można zatem wystawiać faktur za usługę kierowania pojazdem, opisanych jako „usługa transportowa” lub „transport rzeczy”, a należy wskazać, że jest to wyłącznie „usługa prowadzenia (kierowania) pojazdem”. Należy pamiętać, że pojęcie transportu drogowego jest zdefiniowane między innymi w ustawie o transporcie drogowym, gdzie pod pojęciem transportu drogowego rozumie się podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi. Taka działalność obarczona jest obowiązkiem uzyskania stosownych zezwoleń. Jeżeli zatem kierowca, za usługę prowadzenia pojazdu wystawi fakturę określoną jako transport drogowy, to on jako przedsiębiorca staje się podmiotem wykonującym tenże przewóz, a co za tym idzie na nim będzie spoczywa obowiązek uzyskania odpowiednich uprawnień przewozowych (zezwolenia, licencja, itd.).
Wydaje się zatem, że poprawnym byłoby korzystanie z kodu PKD 82.99.Z w zakresie opisanym jako pozostała działalność komercyjna wspomagającą prowadzenie działalności gospodarczej, gdzie indziej niesklasyfikowaną. Zwrócić należy uwagę, że sama usługa prowadzenia pojazdu nie jest nigdzie indziej sklasyfikowana jako oddzielna kategoria, a w punkcie PKD 49.41.Z nie występuje oddzielnie. Błędem zatem jest łączenie działalności transportowej z usługą prowadzenia pojazdu.
Sama umowa pomiędzy kierowcą, a przedsiębiorstwem musi również dokładnie określać czynności, które kierowca będzie wykonywał, aby nie pozostawiać wątpliwości, co do podmiotu odpowiedzialnego za przedmiotowy transport drogowy.
Otwarte pozostają również kwestie podatkowe, z dostępnych źródeł wynika, że kierowca wykonujący usługę kierowania pojazdem może płacić podatek zryczałtowany pod warunkiem otrzymania od urzędu skarbowego indywidualnej wykładni przepisów.
Ostatnią kwestią jest odpowiedzialność przedsiębiorcy za potencjalne naruszenia kierowcy tak związanego z firmą. Zgonie z ustawą o czasie pracy kierowców (rozdział 3a), przedsiębiorca, dla którego kierowca wykonuje usługę kierowania pojazdem, przygotowuje, gromadzi i przechowuje wymagane dane i dokumenty w oparciu, o które rozlicza jego czas pracy, tj. przygotowuje i przechowuje ewidencję czasu pracy oraz dba, by nie były naruszane przepisy unijne i krajowe w zakresie ograniczenia czasu pracy.
Autor: Janusz Grzesica
Ekspert branży transportowej
